Tiểu ngạch là gì? Có nên nhập hàng tiểu ngạch không?

Trong hoạt động kinh doanh hàng hóa xuyên biên giới, nhiều người thường chọn nhập hàng tiểu ngạch. Hình thức này được nhiều tiểu thương lựa chọn vì chi phí thấp và thủ tục đơn giản, nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ từ A đến Z về tiểu ngạch là gì và khi nào thì nên hoặc không nên sử dụng hình thức này.

Tiểu ngạch là gì?

Tiểu ngạch là hình thức giao thương biên mậu quy mô nhỏ, trong đó cá nhân hoặc hộ kinh doanh vận chuyển hàng hóa qua biên giới mà không cần đầy đủ các thủ tục hải quan như nhập khẩu chính ngạch. Các hoạt động này thường diễn ra tại các cửa khẩu phụ, lối mở hoặc đường mòn biên giới, nên còn được gọi là đi tiểu ngạch.

Việc đi tiểu ngạch phổ biến ở các tỉnh giáp biên giới như Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Tây Ninh… nhờ sự gần gũi về địa lý và thuận tiện trong vận chuyển hàng hóa.

Hàng tiểu ngạch là gì?

Hàng tiểu ngạch là hàng hóa được nhập khẩu thông qua hình thức tiểu ngạch, tức không đi qua đầy đủ quy trình kiểm định, khai báo thuế và thủ tục hải quan như chính ngạch. Các mặt hàng này có thể bao gồm:

• Quần áo, giày dép, phụ kiện thời trang
• Đồ điện tử, linh kiện, đồ gia dụng
• Hàng tiêu dùng, mỹ phẩm, thực phẩm khô...

Tuy hàng tiểu ngạch giúp tiết kiệm chi phí nhập hàng, nhưng lại tiềm ẩn nhiều rủi ro về chất lượng và pháp lý.

Nhập tiểu ngạch là gì?

Nhập tiểu ngạch là việc doanh nghiệp hoặc cá nhân nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài về Việt Nam theo đường tiểu ngạch, không có hợp đồng mua bán rõ ràng và thiếu các chứng từ cần thiết như: hóa đơn thương mại, phiếu đóng gói, chứng nhận xuất xứ (CO), chứng nhận chất lượng (CQ)...

Hoạt động này có thể được thực hiện bằng cách:

• Trực tiếp mang hàng qua biên giới
• Thuê người vận chuyển hàng từ Trung Quốc, Lào, Campuchia qua các lối mở
• Gửi hàng về kho biên giới và chuyển tiếp vào nội địa

Hình thức nhập khẩu sẽ ảnh hưởng đến giá vốn, pháp lý và độ ổn định lâu dài. Bạn có thể tham khảo thêm phân biệt nhập chính ngạch và tiểu ngạch để hiểu rõ hơn về nhập khẩu.

Đường tiểu ngạch là gì?

Đường tiểu ngạch là các tuyến vận chuyển hàng hóa qua biên giới không chính thức, không qua các cửa khẩu quốc tế hoặc cửa khẩu chính thức do nhà nước quản lý. Đây có thể là:

• Lối mòn dân sinh
• Đường rừng, đèo, khe biên giới
• Cửa khẩu phụ hoặc đường vận chuyển do thương lái tự thỏa thuận

Việc vận chuyển hàng hóa qua đường tiểu ngạch giúp tiết kiệm thời gian và chi phí, nhưng cũng đồng nghĩa với nguy cơ bị kiểm tra, tịch thu hàng hoặc xử phạt hành chính.

Đặc điểm của hình thức nhập khẩu tiểu ngạch

1- Không cần đầy đủ hồ sơ hải quan như hợp đồng mua bán, hóa đơn thương mại, CO, CQ…

2- Chủ yếu do thương lái hoặc tiểu thương tự vận chuyển hoặc thuê vận chuyển qua biên giới.

3- Hàng hóa thường không chịu thuế hoặc chịu thuế rất thấp.

4- Thường xuyên xuất hiện ở các tỉnh biên giới như Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Tây Ninh…

5- Có thể gặp rủi ro về bị giữ hàng, phạt hành chính nếu vượt quá số lượng quy định hoặc vi phạm quy định hải quan.

Ưu điểm của tiểu ngạch

✔ Thủ tục nhanh chóng, ít rườm rà    

✔ Chi phí nhập khẩu thấp    

✔ Phù hợp cho hàng thử nghiệm, số lượng ít    

✔ Linh hoạt, nhanh chóng

Nhược điểm của tiểu ngạch

✘ Nguy cơ bị giữ hàng, tịch thu nếu kiểm tra gắt gao

✘Không có hóa đơn chứng từ, khó bảo hành hoặc làm thủ tục sau bán

✘Khó bảo vệ quyền lợi pháp lý nếu xảy ra tranh chấp

✘Dễ gặp hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc

Quy trình nhập hàng tiểu ngạch

Dưới đây là các bước cơ bản để nhập hàng tiểu ngạch từ các quốc gia giáp biên giới Việt Nam:

Bước 1: Tìm nguồn hàng

• Liên hệ trực tiếp nhà cung cấp tại nước
• Tìm hàng qua chợ biên giới, sàn nội địa, hoặc thông qua mối quen
• Thỏa thuận giá cả, số lượng, phương thức giao hàng và thanh toán

Bước 2: Giao hàng đến khu vực biên giới

• Bên bán sẽ giao hàng tới khu vực gần cửa khẩu phụ hoặc lối mở
• Có thể thuê xe trung chuyển hoặc gửi qua kho trung gian tại nước ngoài

Bước 3: Thực hiện vận chuyển qua đường tiểu ngạch

• Hàng được chuyển qua đường mòn, lối mở, hoặc cửa khẩu phụ
• Không cần làm đầy đủ thủ tục hải quan như chính ngạch (không cần CO, CQ, hợp đồng...)
• Quá trình này thường do đơn vị vận chuyển chuyên tiểu ngạch đảm nhiệm

► Lưu ý: Nếu vận chuyển hàng cấm, hàng nhạy cảm hoặc số lượng lớn vượt ngưỡng, nguy cơ bị tịch thu hoặc xử phạt hành chính là rất cao.

Bước 4: Giao hàng từ biên giới về nội địa
Sau khi qua biên, hàng sẽ được đưa về kho tại Việt Nam (gần biên giới)
Từ đó, hàng hóa tiếp tục được vận chuyển bằng xe tải, xe khách hoặc chuyển phát nhanh về nơi nhận

Tiểu ngạch có hợp pháp không?

Đi tiểu ngạch không hoàn toàn bất hợp pháp, nhưng cũng không được pháp luật bảo vệ như hình thức chính ngạch. Một số mặt hàng nếu vận chuyển dưới ngưỡng cho phép có thể được chấp nhận, nhưng nếu vượt quá số lượng, chủng loại hoặc có dấu hiệu trốn thuế thì sẽ bị xử lý theo pháp luật.

Giải đáp thắc mắc về nhập hàng tiểu ngạch

1- Hàng tiểu ngạch có bị coi là hàng lậu không?

→ Không hoàn toàn, nhưng nếu vượt số lượng cho phép hoặc không khai báo theo quy định, hàng tiểu ngạch vẫn có thể bị xử lý như hàng lậu.

2- Hàng hóa đi tiểu ngạch có được bảo hành không?

→ Không, vì hàng tiểu ngạch thường không có hóa đơn VAT hoặc chứng từ hợp lệ nên khó được bảo hành chính hãng.

3- Tiểu ngạch có xuất được hóa đơn VAT không?

→ Không, hàng tiểu ngạch không có hóa đơn đỏ (VAT), gây khó khăn cho doanh nghiệp muốn hạch toán chi phí hợp lệ.

4- Có thể xin giấy tờ hợp pháp cho hàng tiểu ngạch không?

→ Không thể, vì bản chất hàng tiểu ngạch không làm thủ tục nhập khẩu nên không thể xin bổ sung chứng từ sau.

5- Có thể chuyển từ nhập tiểu ngạch sang chính ngạch không?

→ Có, nhiều doanh nghiệp bắt đầu từ tiểu ngạch sau đó chuyển sang chính ngạch khi mở rộng quy mô và cần pháp lý đầy đủ.

6- Hàng tiểu ngạch có được phép bán trên Shopee, Tiki, Lazada không?

→ Có thể bán, nhưng có nguy cơ bị gỡ sản phẩm nếu sàn yêu cầu xuất trình giấy tờ chứng minh nguồn gốc hàng hóa.

7- Nếu bị thu giữ hàng tiểu ngạch thì có được hoàn lại không?

→ Tùy trường hợp. Nếu hàng không rõ nguồn gốc hoặc vi phạm pháp luật, có thể bị tịch thu mà không được hoàn trả.

8- Các mặt hàng nào bị cấm đi tiểu ngạch?

→ Các mặt hàng như thuốc, thực phẩm tươi sống, vũ khí, chất cấm, thiết bị y tế… đều không được phép nhập qua tiểu ngạch.

Hiểu rõ tiểu ngạch là gì sẽ giúp bạn đánh giá đúng rủi ro và lợi ích khi lựa chọn hình thức này trong hoạt động nhập khẩu. Dù tiết kiệm chi phí và linh hoạt, nhưng nhập tiểu ngạch luôn đi kèm với những hạn chế nhất định. Đối với các doanh nghiệp có định hướng dài hạn, việc chuyển dần sang nhập khẩu chính ngạch sẽ là bước đi an toàn và hiệu quả hơn.

Hiện nay, nhà nước đang có xu hướng siết chặt quản lý hoạt động tiểu ngạch, khuyến khích các đơn vị kinh doanh chuyển sang hình thức nhập khẩu chính ngạch để đảm bảo minh bạch, rõ ràng và bền vững hơn.

Order Ship hỗ trợ nhập hàng Trung Quốc chính ngạch trọn gói, liên hệ để được tư vấn